حدود ۶۰۰ میلیون گربه امروزه در سراسر دنیا پراکنده‌اند و تقریباً در هر جایی که انسان‌ها زندگی می‌کنند، بود حدود ده هزار سال پیش در خاورمیانه زندگی در کنار انسان‌ها را برگزیدند، نخستین انسان‌هایی که با اهلی‌سازی گندم و جو عصر کشاورزی را آغاز کرده بودند. گربه‌ها در کنار این انسان‌ها می‌توانستند موش‌ها و جوندگان دیگری را شکار کنند که برای تغذیه از ذخیره‌های غلات دهقانان در کنار سکونتگاه‌های انسانی تجمع کرده بودند و همچنین از گزند دشمنان طبیعی متعدد خود همچون کفتارها و گربه‌های بزرگ‌تر در امان بودند. در مصر باستان گربه حیوانی مقدس به شمار می‌رفت و تا چندی پیش تصور می‌شد که این حیوان نخستین بار در مصر اهلی شده‌است، اما پیدا شدن بقایای یک گربه در یک مقبره انسانی در قبرس نشان می‌دهد که گربه‌ها در مدیترانه شرقی اهلی شده بودند. چراکه این مقبره مربوط به ۹۵۰۰ سال پیش یعنی مدتها پیش از آغاز تمدن در مصر است و از آن‌جا که نشانه‌ای از زندگی گربه‌های دشتی در طبیعت قبرس به دست نیامده تصور می‌شود که کشاورزان ساکن ترکیه گربه‌های اهلی را با خود به این جزیره آورده باشند.

کالبدشناسی گربه

اندازه گربه‌ها معمولاً وزنی بین ۲/۵ تا ۷ کیلوگرم (۵/۵ تا ۱۶ پوند) دارند، اگرچه در بعضی گونه‌های خاص وزن گربه تا ۱۱٫۳ کیلوگرم (۲۵ پوند) نیز می‌رسد. گربه‌هایی هم بوده‌اند که به علت پرخوری تا ۳۰ کیلوگرم وزن داشته‌اند. از طرف دیگر در برخی گونه‌های گربه‌های کوچک وزن گربه کمتر از ۱۰۹ گرم است.

چشمها

گربه ها معمولاً حیواناتی هستند که در شب بیشتر زندگی می کنند تا در روز.علت برق زدن چشم گربه‌ها در شب وجود پوششی به نام پرده درخشان در چشم آن‌ها است که به دید بهتر آن‌ها در نور کم کمک می‌کند.

استخوان بندی

گربه‌ها هم همانند اکثر پستانداران دارای ۷ مهره گردنی، ۱۳ مهره صدری(مهره‌های پشت سینه، که انسان دارای ۱۲ مهره از این نوع است), ۷ مهره کمری (انسان دارای ۵ مهره از این نوع است), ۳ مهره خاجی (مهره‌های قرار گرفته در قسمت انتهایی بدن که انسان به علت نوع ایستادن دارای ۵ مهره از این نوع است) و تعداد بیشتر مهره‌ها در کمر و سینه گربه در مقایسه با انسان باعث انعطاف‌پذیری و تحرک بیشتر این حیوان می‌شود. گربه از مهره‌های انتهایی دم برای حفظ تعادل در حرکات سریع استفاده می‌کند. استخوان‌های چنبر (ترقوه) گربه دارای قابلیت جابجایی هستند بدین ترتیب گربه قابلیت دارد از هر مجرایی که سرش از آن بگذرد، عبور کند.

دهان

گربه‌ها از دندان‌های بسیار خوبی برای شکافتن گوشت‌ها برخوردارند. دندان آسیاب اول و دندان اسیاب کوچک در این حیوان با هم جفتی را تشکیل می‌دهند که برای شکافتن گوشت همچون قیچی عمل می‌کند. البته گرگ‌ها نیز دارای چنین سازوکاری هستند و در بسیاری از گربه‌سانان این سازوکار از این پیشرفته‌تر است. زبان گربه دارای برآمدگی‌های ریزی است که از آنها برای نگه داشتن و شکافتن گوشت یا لاشه استفاده می‌کند. بر روی این برآمدگی‌ها یا تیغ‌های کوچک نوعی ماده خاص وجود دارد که به گربه در هنگام تمیز کردن آنها کمک می‌کند. این برآمدگی‌ها مانند قلاب‌های ریزی هستند که به سمت عقب خوابیده‌اند و به این صورت اجازه نمی‌دهند گوشت از دهان گربه خارج شود.

تصویر یک گربه در حال خمیازه کشیدن.

گربه به وسیله دهان و زبان خود قادر به تولید انواع مختلفی از صداها هستند که شامل: میو کردن (مرنو کردن)، خرخر کردن، خرناس کشیدن، جیرجیر کردن، نالیدن و... می‌شود.

گوش‌ها

۳۲ ماهیچه متفاوت در هر گوش گربه به حیوان اجازه می‌دهند تا یک شنوایی کنترل شده‌داشته باشد. بدین صورت گربه می‌تواند هر کدام از گوش‌های خود را آزادانه نسبت به دیگری حرکت دهد؛ با این قابلیت گربه می‌تواند در حالی که در یک جهت حرکت می‌کند گوش خود را در جهت مخالف بچرخاند همچنین بیشتر گربه‌ها می‌توانند گوش‌های خود را به سمت بالا بگیرند. در هنگام عصبانیت یا وحشت‌زدگی گربه گوش‌های خود را می‌خواباند. گربه‌ها همچنین در زمان بازی یا زمانی که صدایی از پشت سر بیاید گوش‌های خود را به سمت عقب می‌چرخانند.

پاها

گربه‌ها هم مانند سگ‌ها از جمله حیوانات پنجه‌رو هستند. این حیوانات دقیقاً بر روی پنجه‌های خود حرکت می‌کنند. گربه‌ها قادرند خیلی بادقت حرکت کنند. این یکی از قابلیت‌های گربه سانان است بدین ترتیب این حیوانات قادرند با کمترین صدا حرکت کنند. گربه‌ها می‌توانند در هنگام راه رفتن پنجه‌های عقبی خود را دقیقاً بر روی مکان پنجه‌های جلویی قرار دهند؛ این قابلیت نه‌تنها به بی صدا حرکت کردن حیوان کمک می‌کند بلکه بدین ترتیب گربه همیشه از جایگاه پاهای عقبی خود مطمئن است. این قابلیت مخصوصا در زمین‌های ناهموار برای حیوان مفید است.

گربه‌ها برای راه رفتن هر دو پای خود را بر روی مکانی قرار می‌دهند و سپس دو پای دیگر را جلو می‌آورند.

چنگال‌های گربه هم حالت جمع شونده دارند. در حالت عادی و آرام گربه چنگال‌های این حیوان به وسیله پوست پوشیده شده و به صورت پنجه هستند. این قابلیت باعث می‌شود تا چنگال‌های حیوان تیز بماند و از گیر کردن چنگال‌ها به زمین و ایجاد صدا در موقع شکار جلوگیری می‌کند. چنگال‌های پاهای جلویی گربه همیشه از چنگال‌های عقبی تیزترند اما گربه‌ها می‌توانند با اراده کامل چنگال‌های هر کدام از پاهایشان را باز کنند. آنها از چنگال‌های خود برای دفاع، شکار کردن، بالارفتن از سطوح، پاره کردن و یا کشیدن اجسامی که دارای پوسته‌ای نرم هستند استفاده می‌کنند. گیر کردن پنجه گربه در سطوحی مانند فرش، موکت یا پارچه‌های کلفت در صورتی که گربه قادر به آزاد کردن خود نباشد می‌تواند موجب آسیب دیدن حیوان شود.

بیشتر گربه‌ها دارای پنج چنگال بر روی پنجه‌های جلوی و چهار یا پنج چنگال بر روی پنجه‌های عقب هستند. این بدلیل یک جهش ژنتیکی کهن است اما با این حال گربه‌های خانگی از تعداد چنگال‌های بیشتری برخوردارند.

رفتارها

برای گربه‌ها زندگی در نزدیکی انسان (و دیگر موجوداتی که با انسان زندگی می‌کنند) کاملاً به صورت یک همزیستی درآمده و این نتیجه هزاران سال تکامل تدریجی این حیوان است. با این حال اجتماع پذیری گربه به ندرت به نژادهای وحشی این حیوان منتقل شده‌است. با تمام همزیستی بین گربه‌ها و انسان، رفتار گربه‌ها مشخصاً نشان‌دهنده این است که این حیوان بین انسان و دیگر گربه‌ها تفاوت قائل است (بدین معنا که این حیوان می‌داند که انسان یک گربه نیست یا بالعکس گربه انسان نیست). این تفاوت قائل شدن به خوبی در رفتار و نحوه ارتباط گربه‌ها مشخص است چراکه رفتار و ارتباطات گربه با انسان با رفتار و ارتباطات گربه با دیگر گربه‌ها کاملاً متفاوت است. اما در زندگی یک گربه انسان چه نقشی ایفا می‌کند؟ برخی به این نکته اشاره می‌کنند که از نظر روانی انسان نگه‌دارنده گربه به طوری نقش مادر را برای او ایفا می‌کند. رفتار گربه می‌توانند کاملاً محبت‌آمیز باشد مخصوصا زمانی که گربه از بچگی با فردی بزرگ شده باشد وهمیشه با او رفتار خوبی شده باشد. برخی گونه‌ها مانند بنگال، آسی‌کت و مانکس به طور غریزی بسیار اجتماعی هستند. نکته‌ای که قطعاً در گربه‌ها به وجود میاید این است که گربه‌ها هر کاری را فقط به یک دلیل انجام می‌دهند گاهی دلیل این رفتارها چیزی است که انسان‌ها قادر به دیدن، شنیدن یا بوییدن انها نیستند.

گذشته از اجتماع پذیری کلی گربه‌ها، گربه‌هایی هم هستند که به سختی می‌توان آنها را اجتماعی دانست. با این حال با آموزش‌های مناسب و تقویت رفتارهای اجتماعی مثبت حیوان می‌توان در طول زمان، رفتارهای اجتماعی حیوان را افزایش داد.

درگیری

در زمان درگیری گربه‌ها، که می‌تواند به خاطر دفاع از خود یا قلمرو، تولید مثل یا افزایش نفوذ باشد گربه‌ها با بلند کردن موهای پشت خود و خم کردن آن به سمت بالا، بزرگ‌تر به نظر می‌رسند و در نتیجه خود را پر ابهت‌تر و خطرناک‌تر نشان می‌دهند. همچنین گربه‌ها این رفتار را در هنگام بازی نیز ابراز می‌کنند. درگیری گربه‌ها معمولاً شامل چنگ انداختن به بدن و صورت حریف و گاز گرفتن است با این حال در این درگیری‌ها به ندرت آسیب جدی به طرفین می‌رسد. معمولاً گربه مغلوب که زخم‌های بیشتری بر روی صورت یا گوش خود دارد از مهلکه می‌گریزد. در برخی موارد گربه‌ها با انداختن خود روی زمین امکان ضربه زدن با پاهای عقب که قوی‌تر هستند را برای خود فراهم می‌کنند. همانطور که گفته شد زخم‌های ناشی از درگیری به ندرت کشنده هستند اما با این حال عفونت در این زخم‌ها اگر بدون مراقبت رها شود می‌تواند کشنده باشد.

از نظر جنسیت گربه‌های نر معمولاً در طول عمر خود بیشتر می‌جنگند و درگیری‌های این جنس معمولاً آثار جدی‌تری در پی دارد. گربه‌های ماده معمولاً به خاطر دفاع از قلمرو یا بچه‌های خود می‌جنگند.

بازی کردن

گربه‌های خانگی مخصوصا بچه گربه‌ها بخاطر علاقه زیاد به بازی کردن مشهورند. این نوع بازی کردن‌ها نوعی تقلید از روش‌های شکار کردن و دفاع است که می‌تواند تمرین خوبی برای بچه گربه‌ها باشد. بسیاری از گربه‌ها از بازی کردن با نخ یا ریسمان و کشیدن آن بر روی زمین نیز لذت می‌برند این خصوصیت در کارتون‌ها، زیاد به نمایش در می‌آید. این علاقه احتمالاً با غریزه شکار در این حیوان رابطه دارد. البته باید به این نکته اشاره کرد که خورده شدن نخ یا کلاف به وسیله گربه می‌تواند موجب مشکلات گوارشی یا حتی مرگ شود به همین دلیل در برخی از موارد برای جلوگیری از خطرات احتمالی جای نخ را با اشعه لیزر عوض می‌کنند البته برخی عقیده دارند که این اشعه‌ها می‌تواند برای چشم‌های گربه مضر باشد اما تاکنون مدرک قطعی که چنین ادعایی را اثبات کند ارایه نشده.

شکار کردن

در رژیم غذایی گربه‌ها گوشت نقش اصلی را ایفا می‌کند و این احتمالاً دلیل تخصص ویژه گربه‌ها در شکار است به طوریکه شکار جز اصلی الگوی رفتاری گربه‌هاست. گربه‌ها هم مثل بستگان گربه‌سانشان شکارچیان قهاری هستند. گربه‌ها نیز مخفی شدن و بی‌حرکت ماندن قبل از شکار را به خوبی ببرها و پلنگ‌ها انجام می‌دهند و در هنگام حمله، گردن طعمه را برای گازگرفتن نشانه می‌گیرند و برای وارد کردن بیشترین آسیب از دندان‌های نیش خود استفاده می‌کنند که موجب پارگی شاهرگ گردنی یا خفگی بر اثر گرفتگی نای خواهد شد.

یکی از رفتارهای نسبتاً شناخته شده در شکار گربه، نشان دادن طعمه یا شکار به انسان نگه‌دارنده گربه‌است. انگیزه این کار دقیقاً مشخص نیست اما ممکن به این دلیل باشد که گربه در این وضعیت به خاطر موفقیتش انتظار پاداش دارد. یکی از نظریاتی که در این مورد ارایه شده این رفتار گربه را بخشی از یک مکانیسم رفتاری می‌داند بدین ترتیب که گربه انسان را بخشی از گروه اجتماعی خود می‌داند و بدین ترتیب می‌خواهد باقی‌مانده غذای خود را دیگر اعضای گروه شریک شود. یک احتمال دیگر برای توجیه این رفتار می‌تواند به این صورت باشد که بچه گربه‌ها برای اثبات مهارت‌های شکار خود طعمه شکار شده را به مادر خود نشان می‌دهند.

نظافت

گربه‌ها به خاطر سخت گیریشان در پاکیزه بودن معروفند. آنها با لیسیدن موهای خود، خود را می‌آرایند، با به کار گرفتن لثهٔ خمیده و بزاق دهانشان. همانطور که گفته شد آب دهان گربه قدرت شویندگی و بوزایی زیادی دارد. بسیاری از گربه‌ها پاک کردن انسان‌ها و بقیه گربه‌ها را نیز دوست دارند. گاهی آراستن گربه‌ای دیگر پیغامی است که با آن گربه اعلام می‌کند قصد بالا بردن رتبه خود در گروه را دارد (آراستن برای سلطه گری).

گاهی بعضی از گربه‌ها گلوله‌ای از موهایی که در اثر عمل پاکسازی در معده‌شان جمع شده‌است را برمی گردانند. گربه‌های بلند موی نسبت به گربه‌هایی که موی کوتاه دارند بیشتر متمایل به این کار هستند. با خوراندن داروها و غذاهای گربه که دفع گلوله‌های مو را برای گربه راحت تر می‌کند و آراستن گربه با شانه کردن مرتب موهای او می‌توان از این عمل جلوگیری کرد.

خراش دادن

گربه‌ها به طور طبیعی تحریک می‌شوند که مرتباً پنجه‌های جلوییشان را به سطوح مناسب قلاب کنند و پنجه‌های عقبی را بکشند، تا آنها را تمیز کنند و پوشش فرسودهٔ بیرونی آن را از بین ببرند و همچنین نرمشی به ماهیچه‌هایشان بدهند. به نظر می‌آید خراشیدن برای آنها لذت بخش باشد. حتی گربه‌های بدون ناخن هم حرکات خراشیدن را انجام می‌دهند و این به آنها رضایت می‌بخشد، اگرچه نتیجهٔ خاصی ندارد.