▪ علائم مسمومیت با گاز co چیست؟

علائم مسمومیت با منواکسید کربن می تواند طیف وسیعی از علائم را شامل شود که در بیماری های مختلف دیده می شود. متاسفانه بسیاری از این علائم شبیه به علائم سرماخوردگی است و اکثر افراد فکر می کنند به دلیل سردی هوا دچار سرماخوردگی شده اند و تمایل به استراحت و خوابیدن پیدا می کنند. ابتلای تمام افراد خانواده به علایمی شبیه به آنفلوآنزا، بروز مسمومیت در افراد را نشان می دهد.

سردرد

ضعف جسمانی

سرگیجه و بی قراری

تهوع و استفراغ

خمیازه کشیدن بیش از حد.

کاهش دید از علایم عمومی مسمومیت ها است.

حالت خواب آلودگی شدید، کسلی، خستگی و کاهش قدرت عضلانی از جمله علایم اولیه مسمومیت در افراد به شمار می رود. چنانچه افراد در این مرحله متوجه چنین علایمی شدند، با خارج شدن از فضای آلوده می توانند از پیشرفت مسمومیت پیشگیری کنند.

 ************

▪ آیا استفاده از شومینه به عنوان یک وسیله گرمایشی مناسب است؟

به علت آنکه عمل احتراق در شومینه در محیط باز صورت می گیرد (دردرون محفظه نیست) انتشار محصولات احتراق (شامل co و co۲) در مقایسه با سایر وسایل گاز سوز با محفظه، بسیار بیشتر است.

به علت داشتن دمپر دریچه مسدود کننده (دودکش )و تنظیم دستی آن، احتمال وقوع خطا و اشتباه زیاد و خطر آفرین است.

به علت اتلاف انرژی حرارتی بسیار زیاد در مقایسه با دیگر وسایل حرارتی گاز سوز توصیه نمی شود.

به علت آنکه عمل احتراق در شومینه در محیط باز صورت می گیرد احتمال بازیگوشی کودکان و بروز آتش سوزی بسیار زیاد است.

توصیه می شود از شومینه صرفاً به عنوان تنها وسیله گرمایشی در محیط استفاده نشود زیرا جنبه تزئینی و لوکس آن بر جنبه گرمایشی آن غالب است.

نکته: استفاده از شومینه به مدت کوتاه مدت آنهم در زمان هوشیاری و بیداری اشکال ندارد.

توصیه می شود در مکان هایی که از وسایل گازسوز استفاده می شود ،جهت بالابردن ضریب ایمنی محل، از سنسور حساس به گاز CO استفاده شود.

*********

▪ آیا استفاده از لوله های آکاردئونی برای دودکش مجاز است؟آیا استفاده از لوله های آکاردئونی برای دودکش مجاز است؟

خیر

زیرا بدنه(دیواره) این نوع دودکش ها استحکام کافی را ندارند و با گذشت زمان بر اثر حرارت و رطوبت احتمال سوراخ شدن وجود دارد.

به علت نبود قطعاتی که در هم قرار گیرد ،در این نوع دودکش ها، احتمال آببندی شدن در محل اتصال را بطور کامل ندارد و احتمال بازگشت محصولات احتراق به محیط زیاد است.

بدلیل نوع ساختار، این نوع دودکش با گذشت زمان شکل اولیه خود را از دست می دهد و به حالت آویزان درمی آید .همچنین احتمال ایجاد پیچ و خم های نامناسب در طول دودکش وجود دارد(u شکل) ضمناً وزن خود لوله آکاردئونی می تواند در درازمدت باعث خارج شدن آن از محل اتصال به دهانه دودکش های دیواری ومنجر به بازگشت محصولات احتراق به محیط شود.

افت فشار در این لوله ها زیاد است و تاثیر منفی در مکش سیال(دود) دارد

*********

▪ علت اصلی سرد شدن دودکش های وسایل گازسوز چیست؟ و راهکارهای اصلاح دائم یا موقت آن کدام است؟

علل اصلی سرد شدن دودکش ها می تواند به شرح ذیل باشد:

عمدتاً سردی دودکش ها در آن دسته از مواردی اتفاق می افتد که دودکش بطور اصولی و استاندارد طراحی و نصب نشده باشد و دودکش عملاً امکان تهویه محصولات احتراق را به طور مطلوب نداشته باشد. (دودکش هایی که از دیوار های جانبی و پنجره ساختمان و به صورت غیر اصولی خارج شده اند و ارتفاع آنها کمتر از بام ساختمان است)

در اثر احتراق وسیله گازسوز اکسیژن محیط مصرف می شود در صورتی که منافذ و مجرای ورودی هوا برای سوختن و سیله گازسوز ناکافی باشد ، عملاً شاهد کمبود اکسیژن در محیط خواهیم بود و فضای اطاق دچار یک نوع فشار منفی در مقایسه با هوای بیرون می شود، در این حالت جریان هوا از طریق دودکش از بیرون به داخل اطاق برقرار و دودکش سرد می شودکه معنای آن این است که در این حالت محصولات احتراق شامل (co و co۲) بطور کامل از محیط خارج نمی شوند و بخشی از آن در محیط پخش شده و احتمال خطر برای شهروندان وجود دارد.

راهکار پیشنهادی در این موارد توصیه به شهروندان برای باز گذاشتن بخشی از درب یا پنجره که در مسیر جریان هوا است وبتواند اکسیژن کافی به محیط برساند.(به عبارتی تعبیه دریچه ثابت ورود هوا – راهکار مناسب)

در صورتی که پس از گذشت چند دقیقه بازهم دودکش به دلایل مختلف گرم نشود، توصیه می شود وسیله گازسوز خاموش شود و متخصصان آن را کاملاً بررسی کنند تا آن موقع می توان برای گرم کردن محیط از بخاری برقی استفاده کرد.(راهکار موقت)

راهکار دائمی آن است که دودکش ها بصورت اصولی و استاندارد تا پشت بام منزل اجرا و اکسیژن کافی برای سوخت وسیله گازسوز در محیط تامین شود.

این احتمال نیز وجود دارد که به علت سردی بیش از حد، سرما از طریق دودکش هایی فلزی که غیر اصولی اجرا شده اند به بدنه آن منتقل شود و از طریق هدایت بخش هایی از دودکش های داخل محیط اطاق را نیز سرد کند که به علت سردی دودکش، گازهای داغ بهمراه محصولات احتراق در اثر برودت دیواره دودکش سرد و عملاً سنگین شده و بصورت مطلوب و اصولی از دودکش خارج نمی شود و درصدی از محصولات احتراق در محیط منزل پخش می شود، در این حالت نیز می توان به شهروندان توصیه کرد با استفاده از عایق های مناسب دودکش های فلزی خود را پوشش دهند.

از دیگر عواملی که می تواند منجر به سرد شدن دودکش ها شود ایجاد جریان های هوای تند (باد) است که بطور مستقیم و غیر مستقیم بر دودکش ها وارد و عملاً بر جریان خروج حرارت و محصولات احتراق از دودکش ها غالب می شود و آن را به داخل محیط بر می گرداند.

راهکار پیشنهادی عبارت است از اجرای صحیح و اصولی دودکش ها تا پشت بام و نصب کلاهک H بر روی آن و رعایت فاصله دودکش از دیوارهای جانبی و ارتفاع دودکش حداقل ۶/۰ متر بالاتر از سطح پشت بام.

*********

▪ در بالای پشت بام آیا صرفاً، باید کلاهک اچ نصب شود یا استفاده از کلاهک تکی نیز مجاز است؟

بطور کلی کلاهک H از کلاهک تکی برتر است ولی، برای وسایل گازسوز با نرخ حرارتی بالا مثل موتورخانه ها استفاده از کلاهک H الزامی و ضروری است.

*********

▪ فاصله دودکش تادهانه بخاری چه مقدار باشد؟

با رعایت تهویه مناسب برای وسیله گازسوز و نبود امکان سرایت حرارت به مواد قابل اشتعال جانبی و بروز آتش سوزی، این فاصله بایستی به حداقل ممکن خود برسد.

دستگاه گازسوز فاصله مجاز

همه دستگاه های گازسوز که در کف نصب می شوند (بخاری، آب گرم کن، پکیچ و..) ۴۵ cm از اطراف ۷۵ cm از بالا

اجاق گاز خانگی ۷۵ cm از بالا

بخاری دیواری ۱۰۰ cm از اطراف ۱۰۰ cm از بالا

 ********

اگر کسی دچار گاز گرفتگی شد چه اقداماتی باید انجام داد؟

فرد مسموم را از محیط آلوده به هوای آزاد منتقل کنید.

یقه پیراهن و کمربند و لباس های تنگ افراد مسموم را باز کنید

درصورت امکان عملیات اکسیژن دهی به فرد مسموم را با نهایت دقت شروع کنید.

باز نگه داشتن راه های تنفسی و تماس با اورژانس در مراحل بعدی درمانی باید مورد توجه قرار گیرد.

به یاد داشته باشید که خارج کردن افراد آسیب دیده از محیط آلوده و قرار دادن آنها در محیط باز از مهمترین اقدامات پیشگیرانه محسوب می شود

*********

▪ آیا می توان از درز انقطاع برای خروج لوله های دودکش بخاری استفاده کرد؟

خیر، زیرا امکان نصب صحیح و اصولی دودکش در چنین فضایی میسر نیست و درنتیجه احتمال نفوذ گازهای سمی به درون واحدهای مسکونی (از بین آجرها و مصالح ساختمانی) وجود دارد.

**********

▪ آیا استفاده از دودکش مشترک برای مصرف کننده های گازسوز در یک طبقه یا در چند طبقه مجاز است؟

استفاده از دو یا چند دستگاه با سوخت مایع و یا گاز با رعایت الزامات تعیین شده در مبحث ۱۷ مقررات ملی ساختمان از یک دودکش مجاز است اما لیکن این کار را صرفاً باید افراد متخصص در زمان ساخت و سازها طراحی و اجرا کنند و نباید افراد عادی آن را انجام دهند. دریافت تاییدیه از سازمان نظام مهندسی و یا آتش نشانی در این مورد ضروری و اجباری است.

********

نکته: با رعایت چنین شرایطی در صورت روشن بودن وسیله گازسوز دودکش باید داغ باشد تا از خروج محصولات احتراق اطمینان حاصل شود.در صورت داغ نشدن دودکش باید بخاری جمع آوری و تا نصب دودکش استاندارد از وسایل گرمایشی دیگر (مثل بخاری برقی) استفاده شود.

نکته: نصب سنسور حساس به منواکسیدکرین در چنین محل هایی ضروری است تا ضریب ایمنی محل افزایش یابد.

********

▪ ضوابط و استانداردهای نصب صحیح دودکش وسیله گازسوز را تعریف کنید؟

انتهای کلیه دودکش ها باید حداقل۶۰ سانتی متر از سطح بام فاصله داشته و دارای کلاهک مخصوص (به شکل H) باشد.

دودکش و اتصالات در داخل و خارج دیوار باید از جنس مقاوم و بدون هیچگونه منفذ یا نشتی در سرتاسر آن باشد.(به کارگیری لوله های آکاردئونی آلومینیومی مجاز نیست)

شیب لوله های افقی در داخل واحدها باید مثبت (رو به بالا) و ارتفاع قسمت های عمودی لوله حداقل سه برابر طول افقی آن باشد.

قطر لوله دودکش باید مساوی یا بزرگتر از قطر لوله خروجی دستگاه حرارتی باشد.

اگر فضای خود را با شوفاژ (سیستم حرارتی مرکزی) گرم می کنید درزبندی و بستن منفافذ به منظور جلوگیری از اتلاف حرارتی مانعی ندارد.

هر وسیله درون سوز مانند بخاری، آب گرم کن و غیره دارای دودکش مناسب و لوله رابط مجزا و مستقل باشد.

قسمت عمودی دودکش باید روی پایه های مناسب قرار گیرد تا وزن آن به پایه منتقل شود، در ضمن طول عمودی دودکش با بست های مناسب به دیوار محکم شود.

عبور دودکش از فضای داخلی و سقف کاذب حمام مجاز نیست.

هنگام استفاده از بخاری های دیواری در اماکن عمومی باید دهانه دودکش ها حداقل در ارتفاع ۱۲۰ سانتیمتری تعبیه شود.

دودکش مشترک حداکثر برای ۵ طبقه استفاده شود.(این کاررا در صورت لزوم حتماً باید افراد متخصص و مطابق ضوابط استاندارد انجام دهند و انجام آن توسط افراد غیر متخصص مجاز نیست)

داکت دودکش ها باید از بالا به هوای آزاد ارتباط داشته باشد.

محل اتصالات دودکش باید کامل دودبند شود.

به منظور نصب دودکش ها، استفاده از قطعات لوله های فلزی و سیمانی پیش ساخته سر صاف (لب به لب) ممنوع است بایداز نوع فنجانی استفاده شود.

در نصب دودکش از اجرای پیچ و خم های زیاد و استفاده از زانویی زیاد پرهیز شود.

**********

▪ آیا پوشاندن بدنه لوله بخاری با فویل (یا عایقی مشابه.. .) مجاز است؟

استفاده از عایق های غیر قابل اشتعال اشکالی ندارد.

*********

▪ آیا استفاده از بخاری در حمام و اتاق خواب مجاز است؟

استفاده از هرگونه بخاری با سوخت فسیلی اعم از دودکش دار و بدون نیازبه دودکش در حمام غیر مجاز است.

استفاده از بخاری های بدون نیاز به دودکش در اتاق خواب بر اساس استاندارد ملی ایران به شماره ۱ ISIRI۷۲۶۸ مجاز نیست.

توصیه می شود از نصب بخاری های زمینی دودکش دار در اتاق های با مساحت کمتر از ۱۲ متر مربع پرهیز شود و در صورت نصب، هوای مورد نیاز بخاری از زیر درب اطاق تامین و تهویه شود.

استفاده از بخاری های دیواری دودکش دار و شومینه در اتاق غیر مجاز است.

توصیه می شود در همه مکان هایی که وسایل گازسوز استفاده می شود، برای افزایش ضریب ایمنی محل، از سنسورهای حساس به گاز co استفاده شود.

*********

▪ آیا مسیر عبوری دودکش تا دهانه بخاری می تواند افقی باشد؟

حتی المقدور بایستی از نصب دودکش بصورت افقی اجتناب شود و در صورت ضرورت به ازاء هر متر لوله افقی سه متر عمودی در نظر گرفته شود.

قابل ذکر است شیب لوله های افقی دودکش بایستی به سمت بالا و مثبت باشد و از نصب لوله دودکش با شیب منفی اکیداً خودداری شود.

لوله رابط دودکش باید تا حدامکان کوتاه و مستقیم باشد و از ایجاد زانوهای کوتاه و خم های تند که ممکن است موجب اختلال در جریان دود شود باید پرهیز گردد.